H τερηδόνα προκαλεί ποικίλης βαρύτητας βλάβες στα δόντια, από λευκή κηλίδα έως και κοιλότητα (τρύπα). Οι βλάβες αυτές προκαλούνται από τα μικρόβια που συσσωρεύονται πάνω στα δόντια και δημιουργούν την οδοντική πλάκα. Καθοριστικό ρόλο για την εμφάνιση της τερηδόνας παίζει η αυξημένη κατανάλωση υγρών ή στερεών τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες και ιδιαίτερα σε σάκχαρα (ζάχαρη). Όταν η οδοντική πλάκα έρχεται σε επαφή με τέτοιες τροφές, τα μικρόβια παράγουν οξέα που αφαλατώνουν (απασβεστιώνουν) την οδοντική επιφάνεια, με αποτέλεσμα τη σταδιακή δημιουργία τερηδόνας.
Ο κίνδυνος για εμφάνιση τερηδόνας αυξάνεται όταν:
- Ζαχαρούχες τροφές καταναλώνονται συχνά ή παρατεταμένα, κυρίως ανάμεσα στα κύρια γεύματα.
- Ζαχαρούχες τροφές λόγω της σύστασής τους (πχ. κολλώδεις) παραμένουν περισσότερο χρόνο πάνω στα δόντια.
- Η παραγωγή του σάλιου μειώνεται. Το σάλιο παρέχει φυσική προστασία από την τερηδόνα καθώς περιέχει ουσίες όπως το ασβέστιο, που προλαμβάνουν την αφαλάτωση των δοντιών. Φυσιολογικά το σάλιο μειώνεται έντονα κατά τη διάρκεια του ύπνου, επομένως είναι σημαντικό τα δόντια να έχουν καθαριστεί καλά πριν την κατάκλιση. Κάποια νοσήματα ή φάρμακα επίσης μπορούν να μειώσουν την παραγωγή σάλιου.
Πως να προστατευτώ από την τερηδόνα;
- Μειώνουμε την ποσότητα και συχνότητα λήψης ζαχαρούχων τροφών, ιδιαίτερα ανάμεσα στα κύρια γεύματα (σνακς).
- Αποφεύγουμε ζαχαρούχες τροφές με κολλώδη σύσταση (π.χ. καραμέλες, λουκούμια, γλειφιτζούρια)
- Μειώνουμε τη διάρκεια της κατανάλωσης ποτών και ροφημάτων με ζάχαρη (π.χ. αποφεύγουμε να πίνουμε ένα καφέ που περιέχει ζάχαρη λίγο – λίγο επί ώρες)
- Διατηρούμε τα δόντια καθαρά από τη μικροβιακή πλάκα μέσω της στοματικής μας υγιεινής. Βουρτσίζουμε τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα (οπωσδήποτε πριν τον ύπνο) με φθοριούχο οδοντόκρεμα. Το φθόριο συμβάλλει στην πρόληψη τερηδονικών βλαβών.
- Επισκεπτόμαστε τακτικά τον οδοντίατρο. Με καθαρισμό και φθορίωση των δοντιών προλαμβάνουμε την εμφάνιση τερηδόνας. Σε περίπτωση που έχει ήδη δημιουργηθεί τερηδόνα, ο έγκαιρος εντοπισμός της από τον οδοντίατρο συμβάλλει στην θεραπεία της σε πρώιμο στάδιο (π.χ. με σφράγισμα) πριν δημιουργηθεί μεγαλύτερη ζημιά στα δόντια. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η τερηδόνα συνήθως ΔΕΝ προκαλεί πόνο μέχρι να φτάσει σε πολύ προχωρημένο στάδιο, οπότε η αξία του τακτικού ελέγχου στον οδοντίατρο ακόμα και αν δεν υπάρχει κάποια ενόχληση είναι μεγάλη.
Φυτογραφία από την ομιλία σε μαθητές του 1ου Δημοτικού Σχολείου Κιάτου στα πλαίσια της εθελοντικής δράσης του Οδοντιατρικού Συλλόγου Κορινθίας για την προαγωγή της Στοματικής Υγείας.